Description
Het is sinds de Oudheid bekend dat retorische formuleringen in toespraken een gunstige uitwerking hebben op het publiek. Er is echter weinig empirisch onderzoek gedaan naar directe effecten van retorische formuleringen bij individuele toehoorders. In eerder onderzoek werd applaus van partijgenoten op partijbijeenkomsten geanalyseerd als directe respons op retorische formuleringen (Bull & Wells, 2002). Deze benadering heeft beperkingen, zoals de bekendheid van de spreker, de goedgezindheid van de toehoorders, en de welbewuste deelname aan het applaus. Daarom is een experiment uitgevoerd om de directe, momentane effecten van retorische formuleringen in kaart te brengen. De onderzoeksvraag luidt: Trekken retorische formuleringen en framing in een toespraak directe aandacht, en heeft dat gevolgen voor waardering en herinnering? Het Limited Capacity Model voorspelt directe aandachtseffecten voor informatie die afwijkend is (Lang, Zhou, Schwartz, Bolls, & Potter, 2000). In dit onderzoek worden retorische formuleringen en negatieve frames (vs. positieve) beschouwd als zulke afwijkingen.Voor het onderzoek zijn toespraken ontwikkeld voor een fictieve lokale partij. Op vier plekken in de teksten werden afhankelijk van de conditie wel of geen retorische formuleringen gebruikt. De toespraken werden weergegeven als radiofragmenten om storende effecten van sprekereigenschappen te vermijden. Iedere toespraak werd door een man en een vrouw uitgesproken. Het experiment kreeg aldus een 2 (retorische formuleringen) x 2 (positief/negatief frame) x 2 (m/v spreker) x 2 (onderwerp) design, met onderwerp als binnen-proefpersoonfactor. Respondenten (N=120) luisterden via een computer naar twee radiotoespraken. Voor iedere respondent werd per seconde vastgelegd wanneer hij of zij op een specifieke toets drukte die volgens instructie toegenomen aandacht representeerde. Waardering en herinnering zijn post-exposure gemeten.
Uit de resultaten blijkt dat retorische middelen uitsluitend effectieve aandachttrekkers zijn in een positief geframede toespraak. Negatief geframede toespraken trekken ongeacht retorische formuleringen evenveel aandacht. Het geslacht van de spreker had geen effect op aandacht. De hoeveelheid aandacht werkte positief uit op herinnering.
Het waarschuwende karakter van een negatief frame lijkt het effect van retorische middelen te nivelleren. Het aandachttrekkende negatieve frame resulteert overigens niet in meer waardering.
Referenties
Bull, P. E., & Wells, P. (2002). By invitation only? An analysis of invited and uninvited applause. Journal of Language and Social Psychology, 21(3), 230-244.
Lang, A., Zhou, S., Schwartz, N., Bolls, P. D., & Potter, R. F. (2000). The effects of edits on arousal, attention and memory for television messages: when an edit is an edit can an edit be too much? Journal of Broadcasting & Electronic Media, 44(1), 94-109.
| Period | 10 Feb 2012 |
|---|---|
| Event title | Etmaal van de Communicatiewetenschap |
| Event type | Lecture |