Hellendoorn, M. (2010). Kostwinners en verliezers: De consequenties van individualisering van inkomensvorming voor de economische positie van vrouwen (1950-1990), een sociologische analyse. Amsterdam: Vrije Universiteit.

de Bruijn, J. (Examiner)
Ganzeboom, H. B. (Examiner)

Activity: PhD thesis Examination › PhD thesis examination

Description

samenvatting.De centrale vraag in deze dissertatie is of de neergang van het kostwinnerschapsysteem en de toename van de arbeidsparticipatie van vrouwen ook de economische positie van vrouwen verbeterd heeft. De periode 1950-1990, waarin hoogtepunt en neergang van het kostwinnerstelsel zich aftekenden, wordt onder de loep genomen. Economische positie wordt ten eerste gedefinieerd als de relatieve inkomenspositie van vrouwen in verschillende levensfasen. Data van het CBS laten zien dat deze positie gemiddeld niet verbeterde, maar dat de inkomensverschillen tussen vrouwen groter werden. Daarnaast ging het gemiddelde inkomen van vrouwen die zorgtaken hebben (gehad) en die niet (meer) beschikken over het inkomen van een mede-kostwinner relatief achteruit. Kennelijk waren de huwelijks gerelateerde inkomensbronnen die traditioneel tegenover de zorg voor afhankelijken stonden (zoals partner-pensioen, weduwenuitkeringen, alimentatie en sociale uitkeringen), gemiddeld sneller afgenomen dan zij konden compenseren door nieuwe bronnen van inkomen.Terwijl vaak wordt gesteld dat de oorzaak van het hoge armoederisico van vrouwen ligt in het traditionele kostwinnerschapsysteem, zou het wel eens nauwkeuriger kunnen zijn
om te zeggen dat dit risico in de jaren tachtig juist ontstond door de snelle ontmanteling daarvan. In een hierop volgende analyse wordt naar een verklaring gezocht voor de snelle ontmanteling van sociale rechten op grond van zorg, die, gezien de reputatie van Nederland als een sterk kostwinnersland, niet vanzelfsprekend is. Economische positie wordt nu sociologisch gedefinieerd als het beschikken over sociale rechten. In historische literatuur worden mogelijke verklaringen gevonden in het hoge tempo van het individualiseringsproces, in
economische belangen en in de politieke en ideologische opposities in de Nederlandse politiek. Deze disseratie eindigt met een kritisch standpunt over het huidige emancipatiebeleid, dat het arbeidsvolume van vrouwen verder wil uitbreiden, o.a. door de laatste restanten van de “aanrechtsubsidie” uit de weg te ruimen. Betoogd wordt dat de competitieve arbeidsmarkt een slechte kostwinner is, althans voor diegenen die daarop geen winnaars zijn. Voor vrouwen (en
mannen) die voor afhankelijken zorgen of hebben gezorgd en die geen sterke positie op de arbeidsmarkt hebben biedt dit beleid extra risico’s.

Period	18 Feb 2010
Examinee	Jeanne de Bruijn
Examination held at	VU Faculties
Degree of Recognition	National

Documents & Links

Myrtille Hellendoorn complete+dissertation
File: application/pdf, 3.33 MB
Type: Text

Rise and fall of the male breadwinner system in the Netherlands 1950-1990 Summary and conclusions The central question in this dissertation is whether the increased participation of women in the Dutch labour force in the period 1950-1990 actually led to the expected improvement in their economic position. Economic position was first defined as income position in all stages of life. Analysis of income statistics (based on fiscal data) showed that the total average income of women relative to that of men did not improve. Averages lost significance, however, because income differences grew, between women and between men. Analysis further showed that the average income of women who had been married but were now widowed or divorced, and who once cared for dependants or still did so, declined in relative terms. Apparently, the diminution of financial support previously available for such responsibilities (partner-pensions, alimony, widow pensions, social assistance for lone mothers etc.) was insufficiently compensated for by the new sources of income on an individual basis. While conventional wisdom has it that the cause of the high risk of poverty for women lies in the traditional breadwinner system, it may be more accurate to say that in the eighties this risk originated precisely in its rapid disintegration. In a subsequent analysis I pose the question of how this disintegration could have ocurred so rapidly – and apparently without anything to compensate for it – in a country that has the reputation of having a strong and deeply rooted male breadwinnership tradition. I now define economic position sociologically; as having access to social rights. In historical literature I trace the social rights available for caring persons and offer several possible explanations for their demise and for the failure of proposed alternatives to occur. One such explanation lay in the speed of the changes towards individualisation, another in the demands of the expanding economy and a third in the clashing political and ideological views in the Netherlands. The dissertation ends on a critical note towards a government policy that is bend on further increasing the labour participation of women, a.o. by clearing the last remnants of minimum income guarantees for breadwinners. It is argued that trimming social rights down to those directly bound to the labour market (basically: individual wages) enhances class differences (as labour market positions become more critical) but also creates extra risks for women (or men) that take care, or have taken care, of dependants; as this dissertation showed.