Agent die op tractor schoot zit ziek thuis. ‘Dit incident kent alleen maar verliezers’

Description

De agent die dinsdag schoot op een tractor bij Heerenveen zit ziek thuis. Dat zei hoofdcommissaris van de politie Noord-Nederland Gery Veldhuis tegen Omrop Fryslân. Het schietincident maakt veel los, bij de familie van de jongen en bij de politie.

‘Hij heeft ook niet gewild dat Jouke in zo’n situatie zou zijn gekomen dat hij gewond zou zijn geraakt, of erger’, zei hoofdcommissaris Veldhuis over de agent. Jouke Hospes, de 16-jarige boerenzoon die de beschoten tractor bestuurde, wil graag met de agent in gesprek. Hij wil weten waarom de man de trekker overhaalde. Dat verzoek ligt nu bij de agent. Na overleg met de recherche heeft de familie besloten vooralsnog geen aangifte te doen tegen hem, in tegenstelling tot wat ze eerder zeiden. 
Een andere politieman, een bekende wijkagent uit Heerenveen, zit ondergedoken. Zijn foto en gegevens werden gedeeld in appgroepen. Het vermoeden was dat hij de agent was die schoot, maar dat was hij niet. 
Het schietincident in Heerenveen van dinsdagavond maakt veel los in Friesland en de rest van het land. De familie Hospes is aangedaan, maar de politie ook. De toch al gespannen verhoudingen tussen de agenten en de boeren komen verder onder druk te staan. Wat is de impact van een dergelijk incident? En wat voor traject gaat de schietende agent nu in?

Op één hand te tellen
Dat de politie in Nederland op relschoppers of demonstranten schiet, is zeer uitzonderlijk. Zo zeldzaam zelfs, dat er geen enkele regelmaat in te ontdekken is, zei politieonderzoeker Jaap Timmer eerder in de Volkskrant. Recente incidenten zijn op één hand te tellen. 
De laatste keer dat het misging, was bij de coronarellen in Rotterdam, in november 2021. Relschoppers belaagden de Mobiele Eenheid met vuurwerk en bakstenen. De ME loste waarschuwingsschoten, maar schoot ook gericht op demonstranten. Twee mensen werden met schotwonden in het ziekenhuis opgenomen.
De keer daarvoor was bij de rellen op het strand van Hoek van Holland in 2009. Toen de agenten door een meute in het nauw werden gedreven, schoten ze gericht, waarbij een dode en zes gewonden vielen. In de jaren tachtig is bij de krakersrellen één keer geschoten. In 1999 werden bij de rellen na het kampioensfeest van Feyenoord vier mensen neergeschoten. 

Van inrijden op politie lijkt geen sprake
Het gaat vrijwel altijd om noodweer. Dat was ook het argument van de politie dinsdagavond: bestuurders van trekkers zouden op agenten zijn ingereden. Over de exacte toedracht van het incident wil de politie nog altijd niets zeggen, vanwege het lopende onderzoek van de rijksrecherche. Maar het feit dat de zaak tegen Jouke inmiddels is geseponeerd, lijkt erop te wijzen dat van inrijden geen sprake was, zoals ook uit de beelden blijkt.
Alle bedreigingen en intimidaties maken veel indruk op agenten, zegt Jan Struijs, voorzitter van de Nederlandse Politie Bond. ‘En dat stapelt zich al weken op. Velen staan er ook dubbel in. Met het grootste deel van de boeren hebben ze normaal, vriendelijk contact. Maar soms is de interactie grimmig en agressief. Terwijl de politie naar eer en geweten haar werk doet.’
Dat er adresgegevens en foto’s rondgaan van vermeend betrokken agenten, noemt Struijs schandelijk en onacceptabel. ‘Elke keer dat zoiets gebeurt, schrik ik daarvan. Het is huiveringwekkend dat het militante deel van de boeren denkt dat het geoorloofd is om naar het huis van ministers of politiemensen te gaan, bedrijven lastig te vallen die trekkers weggesleept zouden hebben, of zelfs te denken dat je iemand uit de cel kunt ‘bevrijden’. Het is belangrijk dat we ons hier krachtig tegen blijven uitspreken.’

Mentale gezondheid
Struijs maakt zich zorgen om de mentale gezondheid van politiemensen. ‘De hersteltijd is te kort en dat is structureel. Tijdens de pandemie werd er veel gevraagd van de politie en dat is niet minder geworden. De zware voetbalrellen, de grote strafprocessen die lopen, zoals Marengo, dat alles vraagt veel inzet van de politie. Nu weer de boerenprotesten. Ondertussen verschijnen er verontrustende rapporten. Er is sprake van veel burn-outs en PTSS (posttraumatische stressstoornis, red.). Een incident als dat van deze week maakt het er niet makkelijker op.’
De agent die schoot op de trekker krijgt alle vormen van steun, zegt Struijs. ‘Hij is uitvoerig verhoord en zal gaan praten met een gedragsdeskundige, hij krijgt collegiale opvang als hij dat wil, juridische ondersteuning als dat nodig is. De politiebond steunt hem natuurlijk ook. Het is niet niets om hier het middelpunt van te zijn. Elke dag word je geconfronteerd met het nieuws. Dit hele incident kent alleen maar verliezers.’