Alarm Richard K. genegeerd; onderzoek Politie had signalen over verdachte dubbele moord Weiteveen

Description

De politie onderzoekt haar eigen rol in de aanloop naar de dubbele moord door Richard K. uit Weiteveen op het uit Velsen-Zuid afkomstige echtpaar Sam en Ineke. Is hier eenzelfde fout gemaakt als destijds met Tristan van der V. in Alphen aan den Rijn?

Assen

De vriendin van moordverdachte Richard K. uit Weiteveen alarmeert de politie op 19 juli 2023 dat K. 'een hersenaandoening heeft, hij niet reageert zoals men mag verwachten en overprikkeld kan zijn'. K. sprak eerder die dag met de wijkagente over zijn wapens en vergunning. De aanleiding voor dat gesprek van de wijkagente met de 51-jarige K. en zijn vriendin (zijn ex-vrouw) is hun ernstige en steeds verder oplaaiende conflict met de kopers van zijn voormalige ouderlijk huis, Ineke (44) en Sam (38). De politie is daar sinds half februari 2023 bij betrokken.

Op de zomerdag dat K's vriendin belt om een medische waarschuwing door te geven, heeft de politie minimaal twintig keer tussen beide partijen in actie moeten komen. Ook dat blijkt uit politiedocumenten.

Het is die 19e juli bekend bij de politie dat K. een jachtakte heeft en wapens bezit. Een andere politieagente belt K's vriendin diezelfde julidag nog terug om haar verhaal opnieuw aan te horen. Deze politievrouw meldt na het gesprek met K's vriendin vervolgens dat ze contact 'heeft opgenomen met korpscheftaken om een risicobeoordeling' over hem te maken of het nog wel verstandig was dat hij kon beschikken over wapens.

Korpscheftaken zijn bestuursrechtelijke taken die de politie uitvoert namens de korpschef. In Noord-Nederland is dat Martin Sitalsing. Hij is ook verantwoordelijk voor het werk van die eenheid. Dat team verleent vergunningen die te maken hebben met vuurwapenbezit zoals schietsport of jacht, het mogen werken met explosieven of het mogen werken als particuliere beveiliger of rechercheur. Het oefent ook toezicht uit op alle vergunninghouders.

Op 16 januari 2024 brengt K. het echtpaar om het leven met vuurwapens en een mes. Over wat er na de 19e juli het jaar ervoor met die risicobeoordeling is gebeurd, wil de politie nog niets zeggen. ,,Wij hebben onderzocht hoe het na die melding is gegaan en wat ermee is gebeurd. Dat is heel nadrukkelijk onderdeel van ons onderzoek hoe we als politie in deze kwestie hebben gehandeld", zegt een politiewoordvoerder. Het onderzoek naar het eigen handelen in de zaak Weiteveen is volgens haar nog niet af.

Verstandig

Feit is dat op maandagavond 15 januari, een dag voor hij Sam en Ineke vermoordt, K. tegen de wijkagente zegt dat het misschien tijd is dat hij zijn wapens bij haar inlevert die hij volgens zijn jachtakte mag hebben. Dat lijkt haar verstandig. Ze adviseert hem om contact op te nemen met korpscheftaken om dit te regelen en geeft hem een naam door. K. belooft haar dat hij dit zal doen.

De wijkagente is die avond bij K. om te vertellen dat Sam is vrijgelaten. Hij was de zondag ervoor gearresteerd omdat hij K. een kopstoot zou hebben gegeven. Sam was op eigen grond bezig een storing te verhelpen in zijn beveiligingscamera. K. en zijn ex-vrouw vielen hem daarbij lastig, filmden hem en scholden hem uit, waardoor een ruzie ontstond. Een week eerder hadden Sam en Ineke via een gerechtsdeurwaarder K. en zijn ex-vrouw een verbod om contact met hen te hebben aangezegd.

Uit documenten blijkt dat K. dacht dat hij met het uitlokken van de kopstoot op de oprit van het vermoorde stel 'de bonus' binnen had: Sam in de politiecel. De foto van het hoofdletsel die bij K's aangifte zit, strookte volgens politieambtenaren niet met de bevindingen ter plaatse. Het letsel op de foto was volgens hen niet op de plek waar Richard K. zogenaamd een kopstoot van Sam kreeg.

Als K. hoort dat Sam op vrije voeten is, zegt hij tegen de wijkagente dat hij 'het geloof in de rechtsstaat kwijt is'. Ook hoorde zij K. zeggen dat hij 'het heel erg vindt dat zijn gezin wordt bedreigd'. Op haar vraag hoe hij dan morgen naar zijn paardenschuur gaat, tegenover het huis van Sam en Ineke, zegt K. 'dat hij gewoon de paarden gaat voeren en hen zou negeren'.

,,Die melding van nota bene zijn eigen vrouw is een rode vlag met een uitroepteken", zegt Jaap Timmer, hoogleraar aan de Vrije Universiteit van Amsterdam. Timmer onderzoekt sinds 1991 politie- en veiligheidsvraagstukken en is onder meer gastdocent aan de Politieacademie.

Zwart-wit

Volgens Timmer moet een zwangere politievrouw of een agent die enige tijd ziek is van de leiding al de wapens inleveren als ze naar het bureau willen komen. ,,En dan een burger, die normaal gesproken geen wapen mag hebben, tenzij er een verlof is en een verenigingslidmaatschap en een frequente oefenverplichting (sociale controle). Dat is riskant én niet conform de regels. Hier is geen grijs gebied, hier is het volgens de wet zwart-wit."

Timmer wijst op Alphen aan den Rijn waar Tristan van der V. in 2013 zeven mensen doodschoot en 17 verwondde. Van der V. had een wapenvergunning van de politie. Later is vastgesteld dat de politie hem deze vergunning gezien zijn geestelijke gesteldheid niet had mogen verstrekken. In 2019 veroordeelde de Hoge Raad de politie tot het betalen van letselschade aan de slachtoffers en nabestaanden, naast eventuele overlijdensschade.

Timmer: ,,Uit Alphen aan den Rijn zijn lessen getrokken. Nadien is het verplicht dat mensen met een wapenverlof (wapenvergunning, red.) jaarlijks een psychologische test moeten afleggen. En dan een melding krijgen van de vrouw van een man met wapens die zegt dat hij een hersenaandoening heeft, hij niet reageert zoals men mag verwachten gehad en overprikkeld kan zijn? En dan nog niet handhaven? Dat is echt een verkeerde beslissing."

Die melding van nota bene zijn eigen vrouw is een rode vlag met een uitroepteken.