Keert de rust ooit nog terug in 't land?

Description

Er gaat bijna geen dag meer voorbij of er is wel ergens een demonstratie tegen asielzoekers, waarbij het vroeg of laat uitloopt op agressie en geweld. Na de 'Els Rechts'-veldslag van vorige weekend en oproer deze week in onder meer Noordwijk, Hoofddorp en Heemskerk rijst de vraag: waar eindigt dit?

Amsterdam

Voor iedereen die denkt 'het zal mijn tijd wel duren' heeft hoogleraar terrorisme en politiek geweld Bart Schuurman van de Universiteit Leiden slecht nieuws. Hij signaleert normalisering van rechts-extremistisch gedachtegoed. ,,Het zijn niet meer alleen de extremisten, hoewel die wel telkens overduidelijk aanwezig zijn.''

Als voorbeeld noemt Schuurman de prinsenvlag met het VOC-logo die overal opduikt. ,,Natuurlijk, verboden symbolen zijn spannend en stoer. Dat moeten we in dit geval niet te veel vergoelijken. Die prinsenvlag verwijst rechtstreeks naar de NSB. Naar collaborateurs en fascisten. Net als de gestrekte rechterarm.''

Het komt niet uit de lucht vallen, meent Schuurman. ,,Geert Wilders roept dat Nederland op de rand staat van politieke suïcide. En Thierry Baudet riep dat het tijd wordt voor een nacht van de lange messen voor Nederlandse topambtenaren. Dat was een rechtstreekse verwijzing naar één van de grote misdaden van het Derde Rijk. Politici als deze moeten echt in de spiegel kijken. Als dit het voorbeeld is, is het niet zo gek dat rechts-extremisme normaal gevonden wordt.''

Licht aan het einde van de tunnel ziet Schuurman niet een, twee, drie. Heil verwacht de Leidse hoogleraar in elk geval niet van de komende Tweede Kamerverkiezingen. ,,Niet met de PVV aan kop in de peilingen. Al kun je je afvragen of de kiezers nog wel willen stemmen op mensen die het aantoonbaar niet goed voor hebben met onze democratische rechtsstaat. Ik zeg niet dat er geen mensen last hebben van immigratie. Misschien is het een idee dat fatsoenlijke middenpartijen een bladzijde uit het boekje van Wilders overnemen, maar dan wel binnen de democratie blijven.''

Indammen

Schuurman ziet maar één echte oplossing: ,,Indammen. Dit gaat te ver. We moeten rap ophouden met het normaliseren van rechts-extreem.''

Daarmee is de politie aan zet, ziet ook politiesocioloog Jaap Timmer van de Vrije Universiteit Amsterdam. Na de Haagse rellen afgelopen weekend klinkt de roep om betere bewapening van de ME. Precies daarnaar deed Timmer in opdracht van de politie al eerder onderzoek. ,,Er werd bijvoorbeeld gedacht aan met luchtdruk af te schieten netten om relschoppers mee te vangen, zoals gladiatoren die in de oudheid gebruikten. Totaal niet realistisch.''

Het Belgische 'less lethal' FN 303 luchtdrukgeweer dat plastic balletjes schiet, wordt nu genoemd als aanvulling voor ME'ers. Timmer: ,,En ook een veertig millimeter granaatwerper waarmee rubber balletjes als een schot hagel worden afgevuurd.'' Naar beide wapens deed Timmer samen met Bureau Beke uitgebreid onderzoek. ,,De conclusie was: doe het alsjeblieft niet. En die geldt nog steeds.''

Uitgangspunt van aanvullende bewapening is namelijk dat het less lethal, minder dodelijk, moet zijn. Dat gaat voor beide middelen niet op, zegt Timmer. ,,De rubber balletjes werden vaak gebruikt in Frankrijk, onder meer tegen de gele hesjes. Daarbij sneuvelden veel ogen, óók van omstanders. De impact was dusdanig dat zelfs de VN Frankrijk smeekte ermee te stoppen.''

Het luchtdrukgeweer met de plastic balletjes heeft zelfs geleid tot dodelijke slachtoffers, ontdekten de wetenschappers. Timmer: ,,Het werd her en der in de wereld gebruikt, onder meer door de Amerikaanse politie in Boston. Daar overleed iemand toen het balletje via de oogbal binnendrong in het hoofd.''

Intelligence

Wat volgens Timmer wél werkt, zo houdt hij deze week ook de Tweede Kamer voor in een e-mailbericht, is traangas en een andere wapenstok voor de ME. ,,Sinds de avondklokrellen heeft elke ME-groep van zeven, acht agenten traangasgranaten bij zich. Die mogen worden gebruikt als noodweer, zonder aparte toestemming van de burgemeester.''

Om rellen te voorkomen, of in elk geval goed voorbereid te zijn, moet de politie beter gebruik maken van 'intelligence', adviseert Timmer. Dieptepunt waren de avondklokrellen op de Rotterdamse Coolsingel in 2021. Timmer: ,,Dat protest werd gekaapt door hooligans, er was géén ME of serieuze politiemacht en er werden uiteindelijk vijf burgers neergeschoten door de politie. Een naoorlogs record.''

Sociale media bieden een geweldige infrastructuur om rellen te organiseren, ziet universitair docent Peter Burger van de Universiteit Leiden. ,,Op Telegram en Signal kijken naar ik mag aannemen de politie en de NCTV (Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid, red.) mee, maar lukt het toch om mensen op te jutten.''

Burger doet onder meer onderzoek naar nepnieuws en ontdekte dat een belangrijke boosmaker voor de rellen vorig weekend op het Malieveld in Den Haag een nep Facebookpagina van linkse beweging Antifa was. ,,Met als boodschap dat Antifa met een tegendemonstratie zou komen. In vermomming.''

Iets vergelijkbaars deed zich volgens Burger voor bij de coronarellen, toen het verhaal de ronde deed dat undercoveragenten, de romeo's, vechtpartijen uitlokten. ,,Als desinformatie op het juiste moment, als het kruitvat er al is, wordt verspreid, kan het grote gevolgen hebben. Zoals bij de klassieke pogroms, die begonnen met het verhaal dat Joden een christelijk kind hadden vermoord.''

Indammen, alertere politie, een beter voorbeeld van landelijke politici, het kunnen volgens deze deskundigen ingrediënten zijn voor terugkeer naar rust en kalmte in ons land. Daarin klinkt vooral ook 'hoop' door, want veel fiducie lijken de experts er niet in te hebben. Vooral hoop dat de relzucht vanzelf overwaait.

Als desinformatie op het juiste moment, als het kruitvat er al is, wordt verspreid, kan het grote gevolgen hebben