Bij duizenden huisartsen is de afgelopen dagen een waarschuwende brief over vaccinaties op de mat gevallen van artsen die aangesloten zouden zijn bij actiegroep Viruswaarheid. De huisartsen worden erop gewezen dat ze aansprakelijk kunnen worden gesteld als ze patiënten niet volledig informeren over de risico’s van een inenting tegen het coronavirus. Veel van de huisartsen ontvingen de brief op hun thuisadres.
‘De brief is voor 80 procent intimidatie’, zegt Arno Akkermans, hoogleraar privaatrecht bij de VU die onderzoek doet naar aansprakelijkheid bij medische claims. ‘Er staan juridische normen in die niet eens van toepassing zijn op huisartsen, zoals uit de geneesmiddelenwet. Het klopt wel dat er een norm is van ‘informed consent’, maar dat ligt genuanceerder dan de brief doet voorkomen.’
Wanneer is een patiënt goed geïnformeerd over een vaccin? De Landelijk Huisartsen Verenigingen kreeg naar aanleiding van de brief veel vragen van verontruste huisartsen en zocht de kwestie uit. ‘Als huisartsen de voorlichting van het RIVM gebruiken’, zegt een woordvoerster, ‘dan zijn de patiënten al voldoende geïnformeerd.’
Dat klopt, zegt Akkermans. ‘Een huisarts kan verwijzen naar algemeen toegankelijke informatie van de overheid.’ Bovendien, zegt hij, is er fundamenteel verschil tussen een patiënt die een huisarts als expert consulteert vanwege bepaalde klachten en een patiënt die reageert op een vaccinatieoproep. ‘Natuurlijk moet een huisarts de patiënt informeren, maar hij heeft dan meer een uitvoerende rol.’
Willem Engel, de voorman van Viruswaarheid, bestrijdt dat de informatie van het RIVM en de overheid voldoende is. ‘Elke huisarts zou het rapport van EMA (Europees Geneesmiddelenagentschap, red) moeten lezen om patiënten volledig te kunnen inlichten. Dan pas kennen ze alle risico’s.’ Met de brief zegt hij mogelijke vaccinschade en rechtszaken daarover te willen voorkomen. Overigens gaat het volgens Engel niet om een vaccin, maar om gentherapie.
‘Viruswaarheid draait op drie pijlers, informeren, demonstreren en procederen’, zegt Engel. ‘Deze brief valt onder informeren.’ Of toch onder intimideren? ‘Nee, wat met mij gebeurt is intimidatie, mensen die aan de deur komen en me bedreigen. Dit is een correcte brief, waar niets dreigends in staat. De boodschap is: realiseer je wat je doet. Als mensen op de hoogte zijn alle risico’s en alsnog een prik willen, moeten ze dat zelf weten.’
De huisartsen die de brief ontvingen, maken zich over de inhoud weinig zorgen, volgens een woordvoerster van LHV. ‘Maar degenen die de brief thuis kregen, vonden dat niet bepaald prettig. Dat zijn vooral zzp’ers die geen praktijk hebben en dus bij de Kamer van Koophandel staan ingeschreven op hun eigen adres. We vermoeden dat Viruswaarheid een adressenbestand heeft ingekocht.’
Engel zegt dat hij zelf niet betrokken was bij het versturen van de brief, maar neemt aan dat de adressen inderdaad via de KvK zijn verkregen. Wie precies de artsen zijn die zich hebben aangesloten bij Viruswaarheid, wil Engel niet zeggen. ‘De meesten willen niet bij naam genoemd worden, omdat de gevolgen groot kunnen zijn, maar er zijn een paar namen bekend.’