Vraagtekens bij gebruik van taser tegen ongewapende man in Glanerbrug: ‘Wat was hier het gevaar?’
Trillend ging hij naar de grond met de pijltjes van het stroomstootwapen op zijn lichaam. Naakt werd de 24-jarige verwarde Enschedeër vervolgens in een politiebus afgevoerd. Wat gebeurde er daarna met de man die zondagochtend in Glanerbrug voor onrust zorgde? En was die taser nodig? „Een agent moet ook aan zijn eigen veiligheid denken.”
Randy Middelhoff, eigenaar van zonnestudio Ergosun in Glanerbrug (‘Waar het zonnetje altijd schijnt’), is een dag na het incident bij zijn zaak nog altijd een beetje beduusd. Een 24-jarige Enschedeër greep ’s ochtends de staande asbak die ze buiten hebben staan en beukte daarmee op de ruiten. „Daarna is hij in de hal bezig geweest met een parapluhouder die daar stond. Ik heb geen idee waarom hij dat deed. Ik heb die man nog nooit gezien.”
Zelf was Middelhoff niet aanwezig, maar een medewerkster wel. Hett was rond openingstijd. Zij belde hem en zei dat er een schreeuwende man voor de deur stond die ‘heel onrustig’ was. „Misschien heeft hij licht zien branden”, zegt de ondernemer. „Maar ik had niet het idee dat hij behoefte had aan de zonnebank. Hij was het spoor aardig bijster.”
Doodsbedreigingen
Na het aanrichten van de ravage werd de politie gebeld. Het bijzondere tafereel dat zich daarna voor de zonnestudio op straat afspeelde is vanuit meerdere hoeken gefilmd. Op de beelden is te zien en te horen hoe de man twee agenten uitscheldt, ze bedreigt met de dood, hun instructies negeert en vervolgens, op een sok na, al zijn kleren uittrekt. Daarna loopt hij naakt met gespreide armen op de mannelijke agent af.Een wapen had hij duidelijk niet, hij spreidde zijn armen, hij rende er niet vandoor
Die heeft inmiddels zijn tasergun getrokken en waarschuwt de Enschedeër nogmaals dat hij moet blijven staan en zegt ‘Of je krijgt stroom’. Twee seconden en nog een genegeerd bevel later, haalt hij de trekker over en gaat de man kermend naar de grond, waarna hij door de vrouwelijke agent, tot goedkeuring van omstanders, in de boeien wordt geslagen.
Was de inzet van dit middel tegen een zichtbaar ongewapend persoon wel nodig? Dat gaat een hulpofficier van justitie onderzoeken, zegt politiewoordvoerder Chantal Westerhoff. Zoals altijd wordt getoetst of het gebruikt geweld door een politieagent gerechtvaardigd was. Dat gebeurt zelfs al als er handboeien worden aangelegd. Wanneer uit zo’n intern onderzoek blijkt dat er niet professioneel gehandeld is, kan een sanctie volgen.
‘Wat was het risico?’
Jaap Timmer, politiewetenschapper aan de Vrije Universiteit Amsterdam, doet al sinds 1993 onderzoek naar geweldgebruik van en tegen politie in Nederland. Hij vraagt zich af waarom niet voor ‘fysieke controle’ is gekozen: vastpakken, fixeren, boeien en afvoeren. „Een wapen had hij duidelijk niet, hij spreidde zijn armen, hij rent er niet vandoor.” Hij wijst op de ambtsinstructie voor het stroomstootwapen. Daarin staat dat het gebruik in de schietmodus, zoals in Glanerbrug, slechts geoorloofd is in vier situaties: ter aanhouding van een persoon met een wapen (1), om direct gevaar voor het leven van personen of voor het ontstaan van zwaar lichamelijk letsel af te wenden (2), wanneer iemand zich aan een aanhouding onttrekt (3) of ter verdediging tegen agressieve dieren (4) . „Wat was hier het gevaar en risico?”, vraagt hij zich af.
Controle door GGD-arts
Westerhoff legt uit dat een agent in een situatie als deze ook moet denken aan zijn of haar eigen veiligheid. „Misschien is iemand wel zeer bedreven in de vechtsport. Dat weet je niet. En wanneer je een wapenstok gebruikt, verwond je de verdachte. Dit middel veroorzaakt de minste schade, aan iedereen.”
De 24-jarige man uit Enschede is na zijn arrestatie door een GGD-arts gecheckt. Ook is hij door iemand uit de geestelijke gezondheidszorg beoordeeld. Volgens Westerhoff is hij daarna overgebracht naar het Zorg- en Veiligheidshuis Twente, waar wordt ingezet op gedragsverandering, vermindering van herhaalgedrag en verbetering van de kwaliteit van leven.
Of hij ook wordt vervolgd voor de vernieling is nog niet bekend. De politie maakt een dossier op en de vraag is of hij wel toerekeningsvatbaar is.
Tot nader order gesloten
Wie met de schade achterbleef, is zonnestudio-eigenaar Randy Middelhoff. 22 jaar heeft hij de zaak inmiddels. Een ‘bijzondere ervaring’ als deze maakte hij nog niet eerder mee. Het gebroken glas van de binnendeur is inmiddels opgeruimd en met tape is de gebarsten buitenruit afgeplakt. Van de leverancier kreeg hij te horen dat de levering van nieuw glas nog wel even op zich laat wachten.
Zijn aandacht gaat nu vooral uit naar de zorg voor zijn personeel, want de actie heeft wel impact gehad. Voorlopig blijft de zonnestudio dicht. ‘Wegens omstandigheden zijn wij tot nader order gesloten’, meldt het briefje op de deur.