VU-ONDERZOEKER JOYCE LAMERICHS KRIJGT SAMEN MET PROJECTLEIDER MIRJAM DE VOS VAN HET AMC 4 TON SUBSIDIE VAN ZONMW VOOR ONDERZOEK NAAR EINDE-VAN-LEVEN GESPREKKEN

Description

VU-ONDERZOEKER JOYCE LAMERICHS KRIJGT SAMEN MET PROJECTLEIDER MIRJAM DE VOS VAN HET AMC 4 TON SUBSIDIE VAN ZONMW VOOR ONDERZOEK NAAR EINDE-VAN-LEVEN GESPREKKEN

Joyce Lamerichs (Leerstoelgroep Taal & Communicatie, faculteit der Geesteswetenschappen/VU) en Mirjam de Vos (Medische Ethiek en Kindergeneeskunde/AMC) hebben bijna 4 ton subsidie gekregen van ZonMw voor onderzoek naar einde-van-leven gesprekken.

 07-07-2017 | 16:20

Dit onderzoek heeft tot doel om de gespreksvoering te verbeteren met families van wilsonbekwame, zeer ernstig zieke patiënten die geconfronteerd worden met beslissingen over hun leven of dood. Het wordt uitgevoerd door een multidisciplinaire onderzoeksgroep waarin ook alle hoofden van de betrokken intensive care afdelingen zijn vertegenwoordigd. Dit onderzoek valt binnen de AMC-onderzoekslijn naar de communicatie met directe naasten over ingrijpende behandelbeslissingen die wordt geleid door De Vos.

Samen met naasten beslissen over leven of dood
Einde-van-leven gesprekken zijn gesprekken over de zorg en behandeling van een patiënt in zijn of haar laatste levensfase. Daaronder vallen ook gesprekken over de beslissing om een levensondersteunende behandeling te staken of niet (opnieuw) te starten. Het onderzoek richt zich op de gesprekken tussen het artsenteam en de directe naasten van patiënten die zijn opgenomen op de neonatale intensive care, de pediatrische intensive care of de volwassen intensive care . Een belangrijk thema binnen het onderzoek wordt de vraag hoe artsen en naasten tot een gezamenlijke beslissing komen wanneer zij heel andere visies hebben op de zinvolheid versus zinloosheid van een behandeling. Lamerichs: “Het luistert nauw welke woorden je op die momenten gebruikt. Dat is ook de vraag waar veel artsen mee worstelen. De gesprekken zelf zijn ons belangrijkste onderzoeksmateriaal. We gebruiken geen vragenlijsten die artsen en ouders achteraf invullen.”

Gesprekken in detail onderzocht
In de zomer van 2016 is door VU-studente Romy Veul (Research Master Linguistics) verkend wat de methode van conversatie analyse (CA) kan bijdragen aan de analyse van einde-van-leven gesprekken. Dit onderzoek werd ondersteund door een ASPASIA-beurs. Lamerichs: “Alleen wanneer we naar de gesprekken kijken zoals ze worden gevoerd, wordt de gelaagdheid en de complexiteit pas ten volle zichtbaar. De gespreksanalyse wordt ingezet om op microniveau het taalgebruik te onderzoeken. Zo kunnen we vaststellen hoe mensen taal inzetten om bepaalde ‘dingen te doen’ in een gesprek. Bijvoorbeeld om er achter te komen hoe gespreksdeelnemers, gespreksbeurt voor gespreksbeurt, samen onderhandelen over de juiste volgende behandelstap.”

Van onderzoek naar training
De resultaten van de gespreksanalyses worden ingezet om een (interactieve) training te ontwikkelen. De training moet artsenteams leren om blijvend, op basis van eigen gespreksmateriaal, te reflecteren op de gesprekken die ze hebben gevoerd, de kennis hierover vast te leggen en daar waar mogelijk te verbeteren. In oktober 2017 starten twee promovendi met een onderzoek naar de manier waarop artsen einde-van-leven gesprekken met directe naasten voeren en de dilemma’s die zich daarbij voordoen. Zij worden door Mirjam de Vos en Joyce Lamerichs begeleid. De expertise van de afdeling Taal, Literatuur en Communicatie van de Faculteit der Geesteswetenschappen wordt ingezet om deze communicatieve vaardigheden gedegen te onderzoeken. Binnen het project wordt nauw samengewerkt met de acht universitaire medische centra in Nederland, waar ook de data verzameld worden.

Meer informatie
Op de website van het AMC staat de vacaturetekst voor de twee promovendi met verdere informatie. Voor vragen kunt u contact opnemen met Mirjam de Vos ([email protected]) of Joyce Lamerichs ([email protected]).

Foto: Olivier Middendorp