Farmacologie

URL study guide

https://studiegids.vu.nl/en/courses/2024-2025/AB_1179

Course Objective

Leerdoelen
• De student kan beschrijven wat bedoeld wordt met de termen: werkingsmechanisme, indicatie, contra-indicatie, placebo, therapietrouw, farmacodynamiek en farmacokinetiek.
• De student heeft inzicht in de algemene mechanismen die ten grondslag liggen aan de werking en bijwerking(en) van geneesmiddelen (farmacodynamiek), kent de betekenis van de begrippen ligand-gestuurd ionkanaal, G-eiwit gekoppelde receptor, receptor met enzymatische activiteit, ligand-geactiveerde transcriptiefactor, transporter, ionkanaal, affiniteit, potentie, intrinsieke activiteit, effectiviteit, EC50/ED50, Emax, specificiteit, selectiviteit, agonist, partiële agonist, inverse agonist, (reversibele/competitieve en irreversibele) antagonist, desensitisatie en desensitisatie-mechanismen, kan deze begrippen uitleggen en toepassen in berekeningen omtrent de werking van geneesmiddelen.
• De student kan een omschrijving geven van de processen die ten grondslag liggen aan de opname, verdeling, afbraak en uitscheiding van geneesmiddelen (farmacokinetiek) en de rol hiervan bij het verklaren van geneesmiddelwerking, geneesmiddelinteracties en toxiciteit uitleggen.
• De student kan de mathematische uitwerking voor de bepaling van deze grootheden toepassen voor het afleiden van farmacokinetische kengetallen (biologische beschikbaarheid, verdelingsvolume, plasma eliminatie halfwaardetijd, klaring, oplaaddosis, therapeutische breedte, therapeutische index, veiligheidsindex) en de relatie tussen deze parameters en het doseringsschema van geneesmiddelen uitleggen.
• De student kan de beschreven farmacologische principes, concepten en begrippen toepassen in "eenvoudige" medische probleemstellingen (bijvoorbeeld; hart/hypertensie, diabetes mellitus, pijn, depressie, m. Parkinson), hierbij rekening houden met de invloed van individuele persoonskenmerken zoals leeftijd, geslacht, (co)-medicatie en morbiditeit, en gebruik maken van betrouwbare bronnen van informatie omtrent geneesmiddelwerking en veiligheid.
• De student kent de begrippen Fase 1-4 onderzoek, pharmacovigilance, (randomized en cross-over) clinical trial, pharmacoepidemiology, case-control en cohort study, number needed to treat/harm, good clinical practice, METc, verklaring van Helsinki en kan de verschillen tussen de verschillende fases en vormen van het klinisch geneesmiddelenonderzoek beschrijven.
• De student doet praktische ervaring op met de voorbereiding, uitvoering en verslaglegging van experimenteel (farmacologisch) onderzoek in een laboratorium setting.
• Aan academische vaardigheden komen de volgende aan bod tijdens deze cursus: schrijfvaardigheden (practicumverslag), Engels (literatuur, leerboek), onderzoek vaardigheden (data verzameling, analyse en interpretatie), oordeelsvorming en klinisch redeneren (tijdens werkcolleges).

Course Content

Farmacologie is de wetenschap die de werking van geneesmiddelen in het lichaam beschrijft en verklaart. Zij staat daarom ook wel bekend als geneesmiddelenleer. De farmacologie wordt verdeeld in twee hoofdgebieden, t.w. de algemene farmacologie, die zich richt op de principes van farmacodynamiek en farmacokinetiek, en de systeem farmacologie, die zich bezighoudt met de moleculaire werkingsmechanismen van geneesmiddelen op cellen, weefsels, organen en orgaansystemen. Tijdens de cursus farmacologie staat, o.m. ondersteunt door een "hands on" practicum en werkcolleges in kleine(re) groepen, het verkrijgen van inzicht in de principes en basisconcepten van de algemene farmacologie centraal, voor zover van belang voor het begrijpen van geneesmiddelwerking in het menselijk lichaam. Voorbeelden uit de systeem farmacologie (farmacologie van hypertensie/hart, diabetes mellitus, pijn, depressie, m. Parkinson) zullen worden gebruikt ter illustratie van de toepassing van deze principes en basisconcepten in de farmacotherapie en voor de verklaring van bijwerkingen, geneesmiddelinteracties en geneesmiddeltoxiciteit. De rol van individuele patiëntkenmerken en factoren hierbij wordt benadrukt (i.h.b. sexe, leeftijd, co-morbiditeit/polyfarmacie, therapietrouw, farmacogenetica / "personalised medicine"). Daarnaast wordt ingegaan op de principes en de verschillende fases van het klinisch geneesmiddelenonderzoek, de wet en regelgeving hieromtrent en de rol van overheid en farmaceutische industrie bij geneesmiddelontwikkeling,
- toepassing en -veiligheid.

Teaching Methods

• Practicum: Studenten volgen een practicum. Studenten bereiden de experimenten voor en presenteren een kort schriftelijk verslag van hun resultaten aan de practicum begeleiders. Volgen van het practicum is verplicht.
• Werkcolleges: Studenten worden aangezet tot actief leren d.m.v. het voorbereiden van werkcolleges gegeven aan een groep studenten. Centraal element hierbij is een klinische casus (voor ziektebeelden zie boven) aan de hand waarvan studenten antwoorden voorbereiden op vragen die betrekking hebben op algemeen farmacologische
- en/of systeem farmacologische aspecten van de casus. Volgen van de werkcolleges is verplicht.
• Kennisclips: een set van kennisclips zijn voorhanden om de student te helpen bij het bestuderen van de leerstof. Tijdens Q&A sessies kunnen de studenten vragen stellen over de leerstof en worden farmacologische voorbeelden besproken. Volgen van de Q&A sessies is facultatief. Kennisclips: 30 stuks (ongeveer 15 uur), met 7 Q&A sessies van 2 uur; Flipped classroom (FTC): ongeveer 12.5 uur; Practica: 8 uur per groep; Zelfstudie (waaronder het voorbereiden op de FTCs en het maken van het practicum verslag): ongeveer 118 uur. De FTCs en de practica zijn verplichte onderdelen.

Method of Assessment

• Tentamen: Vragen: gesloten  Afname: schriftelijk
• Weging toetsonderdelen:  Tentamen, d.w.z. toetsing van de hoorcolleges: 60%.  Toetsing van de flip-the-classroom sessies (FTCs): 40%. Toetsing van de FTCs vindt plaats d.m.v. een toets aan het eind van ieder, in totaal 5, FTCs. Hiervan worden de 4 hoogste cijfers genomen en het gemiddelde hiervan is het eindcijfer voor de FTC.  NB: het eindcijfer wordt alleen gegeven bij een voldoende voor het practicumverslag.
• Compensatie:  De cursus is gehaald als het gemiddelde cijfer van de toetsing van de hoorcolleges en de FTCs gelijk of hoger is dan een 5,5.
• Herkansing opdrachten:  De FTCs worden beschouwd als praktische oefeningen en kunnen dus niet worden herkanst. Het cijfer van de FTCs blijft gehandhaafd bij hertentamens.  Het als voldoende beoordeeld practicumverslag geeft toegang tot hertentamens en de mogelijkheid tot vrijstelling voor het practicum in het volgend academisch jaar.  Bij een onvoldoende voor het practicumverslag heeft de practicumgroep tot een week voor het tentamen van de hoorcolleges de tijd om de practicumopdracht alsnog met een voldoende af te sluiten.  De volgende herkansingsmogelijkheid voor het practicumverslag is in het volgend academisch jaar.
• Leerlijn Academische Vaardigheden (ACVA):  Academische houding: in practicum verslag, flipped classroom: klinisch farmacologische casus (formatief)  Informatievaardigheden: t.b.v. practicumverslag (summatief)  Schrijfvaardigheden: practicumverslag (summatief)  Samenwerken: in practicum (formatief)  Klinisch redeneren: in flipped classroom: klinisch farmacologische casus (summatief en formatief)
• Leerlijn Onderzoeksmethoden en Statistiek:  Onderzoeksmethoden theorie: in hoorcollege, flipped classroom: klinisch farmacologische casus (formatief en summatief)  Onderzoeksmethoden praktijk: in practica, labvaardigheden, uitwerken data (formatief en summatief)
• Leerlijn International Communication in Science:  Engels lezen: leerboek (formatief)

Literature

Rang and Dale’s Pharmacology (relevante hoofdstukken) + inhoud kennisclips, werkcolleges, practicum en evt. ander aangeboden lesmateriaal.

Target Audience

BSc Gezondheid en Leven jaar 2 Major Biomedische wetenschappen (BMW) en major Klinische wetenschappen (KW) Verplichte cursus BSc Biologie jaar 2 en 3 (verplicht behaalde cursus voor deelname is Plant
- en dierfysiologie)

Custom Course Registration

Je tekent jezelf in voor de module en tentamen via vu.nl. Intekening op de werkcolleges en practica gaat via Canvas.

Additional Information

Overige informatie volgt via Canvas. Docenten: Dr. M. Wilhelmus, Dr. B. Drukarch, Ing. C.A.M. Jongenelen

Recommended background knowledge

Scheikunde, (Cel)Biologie, Biochemie, Fysiologie