Landschapsontwikkeling van Nederland

Course

URL study guide

https://studiegids.vu.nl/en/courses/2024-2025/AB_1284

Course Objective

Het verwerven van kennis en inzicht van de opbouw van de ondergrond en de bodems van Nederland, en het ontstaan van het Nederlandse landschap als functie van geologische/geomorfologische processen en landgebruik. Aan het eind van de cursus:
- heb je een overzicht van de geologische opbouw van de Nederlandse ondiepe ondergrond en de processen die daarvoor verantwoordelijk zijn geweest
- heb je inzicht in het mogelijke gebruik van de ondergrond (bijvoorbeeld grondwater; warmte-koude opslag; grind, zand, en kleiwinning) -begrijp je de hoe verschillende bodemtypes in Nederland gevormd zijn en hoe ze geclassificeerd worden
- ken je de hoofdlijnen van de geschiedenis van het landgebruik in Nederland en begrijp je hoe die relateren aan ondergrond, bodembewegingen, klimaatverandering, zeespiegelvariatie, landgebruik en sociale structuren
- kan je op basis van historische en moderne topografische kaarten en foto’s een landschap karakteriseren wat betreft structuur, schaal, inrichting, en landgebruik, en op basis daarvan interpreteren welke ontstaansgeschiedenis hieraan ten grondslag ligt
- begrijp je de mogelijkheden en uitdagingen voor duurzaam beheer van de verschillende Nederlandse landschappen

Course Content

Het jongste deel van de aardgeschiedenis is sterk bepalend geweest voor het ontstaan van de huidige landschappen in Nederland. De effecten van bodembewegingen (veroorzaakt door bijvoorbeeld tektoniek), klimaatveranderingen en, meer recentelijk, ingrepen van de mens, zijn vastgelegd in afzettingen, bodems, landvormen en landschappen. Dit vak bestaat daarom uit drie onderdelen: geologie, bodem en historische geografie. In het geologische deel ligt het accent op de ontstaansgeschiedenis van de ondiepe ondergrond. De grootschalige ontwikkeling van de riviersystemen wordt uitgelegd. De invloed van ijstijden wordt behandeld. En, tenslotte, wordt de Holocene geschiedenis van de rivieren en de kustzone besproken. Aandachtspunt is daarbij de toepassing van deze kennis voor gebruik van de ondergrond, bijvoorbeeld in de vorm van delfstoffen, zoals grondwater, zand/grind, klei en koude/wamte-opslag. Bodemkunde beschrijft de gesteldheid en het voorkomen van de bovenste meters van de ondergrond. Deze zone is o.a. gevormd door de samenstelling van de ondergrond, het klimaat, biologische processen en de mens en vormt daarmee een belangrijke connectie tussen de natuurlijke ondergrond en de huidige cultuurlandschappen. In het historisch-geografische deel van dit vak wordt van elk cultuurlandschap het ontstaan, het ontwikkelingsproces en de huidige toestand behandeld. In de afgelopen millennia zijn in Nederland onder andere bossen gekapt en aangelegd, veengebieden en heidegebieden ontgonnen, allerlei gewassen geteeld, en steden gebouwd. Tegelijkertijd heeft de manier waarop landschappen gebruikt worden, de landschappen gevormd. Dit onderdeel gaat in op die samenhang. Centrale aandachtspunten door het hele vak zijn de mogelijkheden en uitdagingen voor duurzaam beheer van de Nederlandse landschappen.

Teaching Methods

Ondergrond: 6 x 2 uur hoorcollege Bodem: 4 x 2 uur hoorcollege en 1 x 2.5 uur werkcollege (verplicht) Historische Geografie: 4 x 2 uur hoorcollege, 2x 2.5 werkcollege (verplicht)

Method of Assessment

(Portfolio van) opdrachten

Literature

-Stouthamer, E., Cohen, K.M., Hoek, W.Z., 2015, De vorming van het land.Perspectief Uitgevers. EAN / ISBN: 9789491269110. met bijbehorende website "http://www.geo-vorming.nl", en uitgedeelde dictaten.
- Barends, S. e.a. (red.), 2010. Het Nederlandse landschap
- een historisch-geografische benadering” (10e druk) Athenaeum Uitgeverij. ISBN 9789053453704

Target Audience

Tweedejaars studenten Aarde, Economie en Duurzaamheid, en Aardwetenschappen (specialisatie Aardoppervlak)

Entry Requirements

Systeem Aarde (AB_450067)
Academic year1/09/2431/08/25
Course level6.00 EC

Language of Tuition

  • Dutch

Study type

  • Bachelor