Pedagogische en Didactische Verdieping Semester 2

URL study guide

https://studiegids.vu.nl/en/courses/2024-2025/O_MPEDIVER

Course Objective

Na afloop van dit vak beschikt de student over de verdiepende pedagogische en (vak)didactische kennis en vaardigheden die nodig zijn voor het zelfstandig ontwerpen en uitvoeren van doorlopende lessenreeksen, en voor het handelen als docent in complexe(re) situaties.

Course Content

De cursus Didactiek 3 is onderdeel van de derde fase (fase III) van de Universitaire Lerarenopleidingen (ULO) van de VU Lerarenacademie waarin didactiek en praktijk samenkomen. Het vak loopt dan ook parallel aan de cursus Praktijk 3. Tijdens Didactiek 3 worden de onderdelen algemene didactiek en pedagogiek (AD), peergroup (PG) en vakdidactiek (VD) in samenhang aangeboden. Hierbij wordt nadrukkelijk aangesloten bij de ontwikkelingsfase waarin de leraar-in-opleiding (lio) zich bevindt. Didactiek 3 is geordend rondom een aantal voor het beroep van leraar fundamentele kernpraktijken. Bij Didactiek 3 staan de volgende kernpraktijken centraal: (1) Leerlijnen ontwerpen en evalueren, (2) De puber leren kennen, (3) Rekening houden met gedrags
- en leerkenmerken, (4) Je onderwijs systematisch evalueren, (5) Omgaan met diversiteit in je klas, (6) Differentiëren, (7) Verantwoordelijkheid geven, (8) Mentor zijn, en (9) Je professionele ruimte benutten. De cursussen Didactiek 1 en 2 vormen samen het basisdeel van de ULO; de cursus Didactiek 3 kan gezien worden als het verdiepingsdeel waarbij we nader ingaan op (het begeleiden van) individuele leerprocessen en het verzorgen van passend onderwijs, en het leren van leerlingen in een groepsdynamische setting. In Didactiek 3 komen meer complexe kernpraktijken en bijbehorende thema's aan de orde. Het (vak)didactisch denken en handelen strekt zich uit over langere perioden, en er is aandacht voor het ontwerpen van leerlijnen. Ook wordt de lio nadrukkelijker uitgedaagd een eigen visie op onderwijs te geven en uit te dragen. Zo is de lesmethode niet langer leidend, maar wordt van lio’s in toenemende mate verwacht zelf invulling te geven aan de inhoud en didactiek van de lessen (waarbij zowel bestaand als eigen materiaal kan worden gebruikt). Tenslotte zullen de (vak)didactische overwegingen die ten grondslag liggen aan de eigen visie onderbouwd moeten worden met relevante literatuur en eigen praktijkervaringen. Het fysieke onderwijs van Didactiek 3 concentreert zich op de maandag (de instituutsdag). Tijdens de (werk)colleges AD komen genoemde kernpraktijken expliciet aan de orde. In de middag komen bij VD verschillende belangrijke onderwerpen en werkwijzen aan bod die bij het leren van het eigen schoolvak van belang zijn. Tijdens deze sessies wordt zo veel mogelijk aangesloten bij de kernpraktijken. Alle inhoudscomponenten uit deze cursus worden tijdens de bijeenkomsten en in de verwerking verbonden met de lespraktijk van de lio. De lio en de werkplekbegeleider krijgen ook suggesties voor (observatie)opdrachten die kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van de competenties die bij deze kernpraktijken horen. Tot slot zijn er peergroupbijeenkomsten o.a. gericht op intervisie en het schrijven van de meesterproef. Het onderdeel AD in de cursus Didactiek 3 is vormgegeven volgens het principe van blended learning. Tijdens het onderwijs op de maandag wordt voortgebouwd op een zelfstudiemodule die lio’s ter voorbereiding online hebben doorlopen, en waarin één kernpraktijk centraal staat. Daarnaast is er nadrukkelijk ruimte voor differentiatie: alle ruim 20 kernpraktijken die samen de leerlijn AD in de gehele eerstegraads opleiding vormen, zijn in de vorm van deze zelfstudiemodules voor lio’s toegankelijk. Op deze manier kunnen lio’s gemakkelijk teruggrijpen naar een kernpraktijk die al eerder aan bod kwam, of vooruitwerken als de eigen lespraktijk daarom vraagt. De colleges en workshops AD en PG worden verzorgd door een vast team van docenten (algemeen didactici, pedagogen, vakdidactici). Lio’s volgen deze onderdelen met peers van verschillende schoolvakken. Het werkcollege VD in de middag is onder begeleiding van de eigen vakdidacticus. Deze werkcolleges worden samen met lio’s van hetzelfde (school)vak gevolgd. Bij alle colleges wordt een actieve houding van de student gevraagd, zowel tijdens de bijeenkomsten als daarbuiten. Regelmatig worden verwerkingsopdrachten gegeven, waar individueel of in groepsverband aan wordt gewerkt. Deze opdrachten worden formatief geëvalueerd, onder andere door middel van (peer)feedback.

Teaching Methods

Hoorcolleges, werkcolleges en zelfstudiemodules

Method of Assessment

Didactiek 3 wordt afgesloten met een (geschreven) meesterproef, bestaande uit een ontwerp voor een lessenreeks van vier tot zes lessen, waarbij rekening wordt gehouden met een specifieke casusleerling, een verantwoording (op basis van visie, theorie, en praktijkervaringen), een videocompilatie, een evaluatie en een terugblik. Een belangrijk onderdeel is ook de systematische evaluatie waarin één aspect van het ontwerp en het effect op het leerproces van de leerling onder de loep wordt genomen.

Literature

De volgende drie boeken zijn verplicht voor het onderdeel algemene didactiek en pedagogiek:Blakemore, S. (2019). Inventing ourselves. The secret life of the teenage brain. London: Transworld Publishers LtdEbbens, S. & Ettekoven, S. (2020). Effectief leren. Groningen: Noordhoff Uitgevers, B.V.Horeweg, A. (2015). Gedragsproblemen in de klas in het voortgezet onderwijs. Amsterdam: Lannoo Campus.Schaf deze boeken aan vóór de start van de opleiding. Twee opmerkingen daarbij: de ervaring leert dat je met een (tweedehands) exemplaar van een oudere editie van Effectief leren over het algemeen behoorlijk uit de voeten kunt. Ten tweede, het boek Inventing ourselves is ook in het Nederlands vertaald. Als je dat prettiger vindt mag je natuurlijk gebruik maken van de vertaalde editie. Daarnaast is het volgende boek voor veel studenten een zinvolle bron:Teitler, P. (2017). Lessen in orde. Bussum: Coutinho. Dit laatste boek is niet verplicht. Tijdens de eerste colleges zullen we kort iets over dit boek vertellen, en is er gelegenheid om het even door te bladeren, zodat je zelf te zijner tijd de keuze kunt maken om het boek al dan niet aan te schaffen. Behalve van bovenstaande handboeken wordt veelvuldig gebruik gemaakt van wetenschappelijke literatuur. De desbetreffende artikelen worden tijdens de cursus ter beschikking gesteld. De literatuur die bij VD gebruikt wordt is afhankelijk van het schoolvak waarvoor wordt opgeleid.

Target Audience

Deze cursus is onderdeel van de (eenjarige) Master LVHO en de (tweejarige) Master Educatie.

Entry Requirements

Voorwaardelijk voor afronding van Didactiek 3: een voldoende beoordeling (of vrijstelling) van Didactiek 2.