Seksualiteit en gender in Schriften en samenleving

URL study guide

https://studiegids.vu.nl/en/courses/2024-2025/G_BATHE4S209

Course Objective

Na afronding van deze module is de student in staat:
• ontwikkelingen en posities in het christelijk denken over seksualiteit en gender weer te geven en te analyseren, zowel in het verleden als heden;
• de Bijbel als bron van morele posities ten aanzien van seksualiteit en gender hermeneutisch verantwoord te lezen, te gebruiken en in gesprek te brengen;
• de eigen vooronderstellingen te herkennen en daarop kritisch te reflecteren;
• de relatie te leggen tussen het ervaren van God en het denken over God, en het gesitueerd zijn als man/vrouw/x en seksueel persoon in cultuur en kerk van de 21e eeuw.

Course Content

De cursus introduceert de reikwijdte en complexiteit van Bijbelse benaderingen van gender en seksualiteit, door het bestuderen van sleutelteksten rond thema’s als schepping en gender, seksualiteit en huwelijk, homoseksualiteit, gendervariatie, en seksueel geweld. In de cursus leer je de Bijbelteksten in hun historische context te situeren, de geschiedenis van de uitleg te reconstrueren, en vanuit actuele theorievorming over gender en seksualiteit kritisch te reflecteren op hoe de Bijbel gebruikt wordt in hedendaagse discussies in kerk en samenleving. Hoe hebben verschillende tradities van uitleg ertoe geleid dat mensen tot soms radicaal verschillende morele conclusies komen op basis van dezelfde tekst of verhaal? In de cursus brengen we ‘mainstream’ interpretaties in gesprek met hermeneutische gezichtspunten van groepen die lang gemarginaliseerd zijn. We vragen naar hoe de Bijbel vandaag verder kan helpen in gelovig nadenken over God, gender en seksualiteit. Als student zal je uitgedaagd worden om je eigen stem en perspectief te ontdekken, te articuleren en te valideren, hoe je je ook identificeert in termen van gender, seksualiteit en confessionaliteit, en je eigen perspectief constructief en communicatief in te brengen in theologische dialoog met anderen. In de cursus ligt de focus bij het OT, maar er zal ook gekeken worden naar teksten van het NT en waar mogelijk inhoudelijke interactie gezocht worden met de parallelle cursus 'Paulus, de reformatie en wij'.

Teaching Methods

• hoor
- en werkcolleges
• presenteren
• debatteren

Method of Assessment

1) Je schrijft aan het begin van de cursus een paper ‘Mijn stem en de stem van de Bijbel: een autobiografisch paper’. Je begint dit reflectiepaper op je eigen manier, maar op het eind kom je uit bij de rol van religie en de Bijbel. Hoe hebben zij een rol gespeeld in jouw identiteitsvorming als gelovige, als vrouw, als man, als x,, of in hoe deze identiteit voor jou geconstrueerd is? Je formuleert op het eind een leervraag voor de cursus. [10 % van het eindcijfer] 2) Als deel van het voorbereidende werk voor de colleges, zullen studenten bij toerbeurt aangewezen worden om een positie paper te presenteren, dat de kern van de te lezen stof voor dat college adequaat samenvat en ermee in academisch gesprek gaat. De student presenteert, beantwoordt vragen uit de groep, en leidt de discussie erover. [20% van het eindcijfer] 3) Onderzoekspaper: vanuit eigen gekozen thema onderzoek je een Bijbeltekst/verhaal in historische context, je bestudeert de uitleggeschiedenis en analyseert hoe de tekst gebruikt wordt in hedendaagse debatten, je betrekt tenminste één feministisch of queer exegetisch-hermeneutisch perspectief erbij, en komt tot een eigen gewogen visie en stellingname over hoe deze Bijbelse bron helpen kan om vandaag verder te komen in vragen rond gender en seksualiteit. [70% van het eindcijfer] Voor elk afzonderlijk onderdeel moet een voldoende (5,5 of hoger) worden behaald.

Literature

Sommige artikelen en hoofdstukken geven we straks in het cursusprogramma op om te lezen ter voorbereiding van een college, andere zijn aanbevolen als verrijkingsstof en kunnen studenten kiezen voor hun onderzoekspaper. Vrijwel alle teksten zullen te vinden zijn als pdf op Canvas. Hermeneutische introductie Van Klinken, Adriaan & Pruiksma, Nienke, ‘Queer bijbellezen – een inleiding’, in Onder de regenboog: de Bijbel queer gelezen (Vught: Skandalon, 2010), 1-15. Council for Biblical Manhood and Womanhood, Nashville Statement, 2017; Nederlandse vertaling, Nashville Verklaring, 2019, zie https://nashvilleverklaring.nl/nashvilleverklaring-nl/ Gender en schepping: Gen 1-3 Trible, Phyllis, ‘Eve and Adam: Genesis 2-3 Re-Read’ in Womanspirit Rising: A Feminist Reader in Religion (New York: HarperCollins, 1992), 74-83. Meyers, Carol, ‘Gender Roles and Genesis 3:16’ in A Feminist Companion to Genesis, edited by Athalya Brenner (Sheffield: Sheffield Academic Press, 1993), 118-141. Owen Strachan, ‘Transition or Transformation? A Moral-Theological Exploration of Christianity and Gender Dysphoria,’ in Understanding Transgender Identities: Four Views, edited by James K. Beilby and Paul Rhodes Eddy (Grand Rapids: Baker Academic, 2019), 55-83. Wayne Grudem and John Piper, Recovering Biblical Manhood and Womanhood: A Response to Evangelical Feminism (first edition 1991, second edition Wheaton: Crossway, 2006). Rachel Held Evans, A Year of Biblical Womanhood: How a Liberated Woman Found Herself Sitting on Her Roof, Covering Her Head, and Calling Her Husband Master (2012). Document of the Congregation on Catholic Education, Male and Female He Created Them: Towards a Path of Dialogue on the Question of Gender Theory in Education (Vatican City, 2019), par. 2, http://www.vatican.va/roman_curia/congregations/ccatheduc/documents/rc_con_ccatheduc_doc_20190202_maschio-e-femmina_en.pdf. Seksualiteit en huwelijk Clines, David, ‘Why Is There a Song of Songs and What Does It Do to You If You Read It?’ in Interested Parties: The Ideology of Writers and Readers in the Hebrew Bible (Sheffield: Sheffield Academic Press, 1995), 94-121. Exum, J. Cheryl, ‘Gendered Love-Talk and the Relation of the Sexes’ in Song of Songs: A Commentary (Louisville: Westminster John Knox Press, 2005), 13-27. Adler, Rachel, ‘The Battered Wife of God: Violence, Law and the Feminist Critique of the Prophets’ in Souther California Review of Law and Women’s Studies 7.2 (1998), 171-. Knust, Jennifer Wright, ‘Biblical Marriage: There Is No Single View on Marriage Presented in the Bible’ in Unprotected Texts: The Bible’s Surprising Contradictions about Sex and Desire (New York: HarperCollins, 2011), 47-78 Willem van Vlastuin, “Retrieving the concept of unio mystica cum Christo for the application to sexuality in a pluralistic postmodern culture” in Heleen Zorgdrager en Pieter Vos (eds.), The Calling of the Church in Times of Polarization (Leiden: Brill, 2022). Homoseksualiteit Bij teksten als Genesis 14; 18–19; Leviticus 18:22; 20:13; Rechters 19 Klaas Spronk, ’The Story of a Gang Rape as a Means of Liberation’, in Religious Stories We Live By: Narrative Approaches in Theology and Religious Studies, edited by R. Ruard Ganzevoort, Maaike de Haardt and Michael Scherer-Rath (Leiden: Brill, 2014), 109-116. Ken Stone, ‘Gender and Homosexuality in Judges 19’, JSOT 67 (1995), 87-107. Jack F. Rogers, Jesus, the Bible and Homosexuality: Explode the Myths, Heal the Church (Louisville: Westminster John Knox Press, 2009), selected chapters. Holly Joan Toensing, ‘Women of Sodom and Gomorrah: Collateral Damage in the War against Homosexuality?’ Journal of Feminist Studies in Religion 21:2 (2005) 61-74; Mark Jordan, excerpts from The Invention of Sodomy in Christian Theology (Chicago: University of Chicago Press, 1997), 1-9, 29-44. Olyan, Saul M, ‘ “And With a Male You Shall Not Lie the Lying Down of a Woman”: On the Meaning and Significance of Lev 18:22 and 20:13,’ in Journal of the History of Sexuality 5.2 (1994), 179-206. Boswell, John ‘The Scriptures’ in Christianity, Social Tolerance and Homosexuality: Gay People in Western Europe from the Beginning of the Christian Era to the Fourteenth Century (Chicago: University of Chicago Press, 1980), 91-106. Nissinen, Martti, ‘The Holiness Code: Leviticus 18:22 and 20:13’ and ‘Sodom: Genesis 19:1-11’ in Homoeroticism in the Biblical World: A Historical Perspective, translated by Kirsi Stjerna (Minneapolis: Fortress Press, 1998), 37-48. Martin, Dale, ‘Heterosexism and the Interpretation of Romans 1:18-32,’ in Sex and the Single Savior (Louisville: Westminster John Knox Press, 2006), 51-64. Nissinnen, Martti, ‘The New Testament’ in Homoeroticism in the Biblical World: A Historical Perspective, translated by Kirsi Stjerna (Minneapolis: Fortress Press, 1998), 103-122. Ad Prosman, Homoseksualiteit tussen Bijbel en actualiteit, een poging tot verheldering, 2e druk 2018. Ad de Bruijne, Verbonden voor het leven: Een theologisch ethisch voorstel rond homoseksualiteit en seksuele diversiteit (2022) Gendervariatie en de Bijbel: intersekse en transgender lezingen Genesis 1-3; Deuteronomy 23:1-14; Isaiah 56:1-12; Matthew 19:1-12; Acts 8:26-40. Heleen Zorgdrager, ‘Scheppingsverhalen en lichamelijke transformatie,’ in Wondermooi, zoals U mij gemaakt hebt. Handreiking voor gelovige transgender personen en werkers in de kerk, edited by Heleen Zorgdrager, Jolanda Molenaar, Wielie Elhorst and Carl Buijs (Utrecht: KokBoekencentrum, 2019), 192-200. Guest, Deryn, ‘Troubling the Waters: ם‎ו‎ה‎ט, Transgender and Reading Genesis Backwards’ in Transgender, Intersex and Biblical Interpretation, edited by Teresa J Hornsby and Deryn Guest (Atlanta: SBL Press, 2016), 21-44. Marchal, Joseph A, ‘Who Are You Calling a Eunuch?! Staging Conversations and Connections between Feminist and Queer Biblical Studies and Intersex Advocacy’ in Intersex, Theology and the Bible: Troubling Bodies in Church, Text and Society, edited by Susannah Cornwall (New York: Palgrave MacMillan, 2015), 29-54. Gereformeerde Bond, Genderdysforie. Een ethische bezinning (2020). Seksueel geweld Contextual Bible Study Manual on Gender-Based Violence, edited by Fred Nyabera and Taryn Montgomery, with contributions from, among others, Esther Mombo, Gerald West, and Musabe Dube. Zie http://ujamaa.ukzn.ac.za/Libraries/manuals/Tamar_Campaign_Contextual_Bib Documenten en rapporten van de Wereldraad van Kerken, de Community of Protestant Churches in Europe, en van kerken uit Nederland.

Target Audience

De cursus is bedoeld voor studenten die de cursussen Bijbels Spreken,Hebreeuws I, II en III hebben afgerond, of anderszins op eenvergelijkbaar niveau het Hebreeuws hebben leren beheersen.

Entry Requirements

Hebreeuws I (G_BATHE2S107) en Hebreeuws II (G_BATHE2S109) moeten behaald zijn.

Recommended background knowledge

Naast Hebreeuws I en II wordt aanbevolen ook Hebreeuws III (G_BATHE2S111) en Bijbels Spreken (G_BATHE1S103) te hebben gevolgd.

Explanation Canvas

De teksten voor de cursus zullen op Canvas ter beschikking worden gesteld. Er hoeft geen verplicht boek te worden besteld.