De vrijheid van onderwijs en onderwijsdoelen: een broos evenwicht

Research output: Contribution to JournalArticleAcademicpeer-review

Abstract

Deze bijdrage bespreekt hoe de overheid bij het ontwikkelen van onderwijsdoelen een evenwicht moet vinden tussen het waarborgen van het recht op (kwalitatief) onderwijs en het belang van het kind enerzijds, en het respecteren van de vrijheid van onderwijs van onderwijsverstrekkers anderzijds. Daartoe wordt vooreerst stilgestaan bij de kernprincipes uit de rechtspraak van het Grondwettelijk Hof uit de periode 1996-2001. Drie arresten uit die periode leren ons onder meer dat de overheid zich bij het inhoudelijk reguleren van het onderwijs in beginsel moet beperken tot het voorschrijven van minimumdoelen. Als een afwijkingsaanvraag wordt voorzien voor scholen die eigen, gelijkwaardige eindtermen willen nastreven, of als bepaalde doelen slechts na te streven in plaats van te bereiken zijn, vermindert de druk op de onderwijsvrijheid. Daarnaast wordt stilgestaan bij de recente vernietiging door het Grondwettelijk Hof van de nieuwe eindtermen voor de tweede en derde graad van het secundair onderwijs. Uit dit arrest blijken twee nieuwe elementen die tot een schending van de onderwijsvrijheid kunnen leiden: de mate waarin een dwingende systematiek wordt gehanteerd en hoeveel onderwijstijd voor de realisatie van de onderwijsdoelen precies in beslag wordt genomen. Daarnaast maakte het Hof duidelijk dat een afwijkingsmogelijkheid, waarmee onderwijsverstrekkers afwijkende, maar gelijkwaardige onderwijsdoelen kunnen realiseren, niet volstaat om de disproportionaliteit van een te omvangrijk doelenarsenaal te compenseren; en herstelde het Hof de rol van de Vlor als partner bij de beoordeling van onderwijsvrijheidsbeperkend overheidsingrepen. Dit artikel werpt tot slot een blik vooruit op de gevolgen van de (nieuwe) rechtspraak van het Grondwettelijk Hof op de verdere ontwikkeling van de nieuwe generatie Vlaamse onderwijsdoelen.
Original languageDutch
Pages (from-to)369-378
Number of pages10
JournalTijdschrift voor onderwijsrecht en onderwijsbeleid
Volume2022
Issue number5
Publication statusPublished - Dec 2022

Cite this