Abstract
Waarom dit project?
Als leraar kom je in de klas soms situaties tegen waarin je niet goed weet hoe je het beste met het gedrag van specifieke leerlingen om kan gaan. Vaak gaat het dan om leerlingen die zich druk, dwars, agressief of juist angstig gedragen. Door tijdsdruk, stress en emoties is het op dat moment lastig om snel te zien wat de leerling precies wilde of hoe de leerling zich voelde. Hierdoor baseer je je handelen op het beeld wat je van deze leerling hebt, maar wat niet per se klopt in deze situatie. Dit beeld kan gekleurd zijn door je eerdere ervaringen met deze leerling, met andere leerlingen met vergelijkbaar gedrag, of wat je ouders of collega’s hebt horen zeggen over deze leerling. Enerzijds helpt het kijken door zo’n gekleurde bril om in deze situatie snel te kunnen reageren. Maar deze gekleurde bril kan je ook belemmeren in je eigen welbevinden en in je mogelijkheden om goed in te schatten wat de leerling nodig heeft. Het gevolg kan zijn dat je niet goed weet hoe je de leerling kan ondersteunen en je je handelingsverlegen voelt.
Wat hebben we gedaan?
Een middel dat kan helpen om op de behoeften van de leerling af te stemmen, dat wil zeggen
sensitief te handelen, is bewust het perspectief van leerlingen innemen. Perspectief nemen is het achterhalen van de gedachtes en gevoelens van de leerling. Dit lijkt een automatische handeling, maar toch gaat dit niet vanzelf wanneer je les aan het geven bent. En wanneer we snel moeten reageren, gestrest zijn of moe zijn gaat dit nog moeizamer. Perspectief nemen vraagt tijd, ruimte en moeite. Om leraren hierin te ondersteunen is in dit project samen met leraren, schoolpsychologen en andere onderwijsprofessionals, BeGRP ontwikkeld (Bekwaam in Gedrag: Responsief door Perspectief). BeGRP is een hulpmiddel dat ondersteuning biedt bij het innemen van het perspectief van de leerling. Leraren doorlopen zonder training en op een moment dat hen uitkomt in een intervisiecontext met een collega zes verschillende stappen. Hierbij deel je een recente lastige situatie met betrekking tot een specifieke leerling. Je collega stelt middels BeGRP nieuwsgierige vragen die het perspectief nemen ondersteunen en de situatie vanuit verschillende kanten belichten. Hierdoor ontwikkel je nieuwe verklaringen voor het gedrag van de leerling en ideeën voor de ondersteuning daarvan.
Werkt het?
Doel van dit project was om 1) te toetsen in hoeverre BeGRP leraren inderdaad helpt om beter het perspectief van leerlingen in te kunnen nemen, en 2) in hoeverre dit bijdraagt aan meer sensitief handelen en 3) een grotere competentiebeleving van leraren. Daarvoor hebben 75 leraren en leraren in opleiding BeGRP gebruikt en vragenlijsten ingevuld.
Resultaten van dit project laten eerste aanwijzingen zien dat BeGRP leraren helpt om zich beter te verplaatsen in de leerling en de competentiebeleving van leraren vergroot. Ook lijkt BeGRP leraren te ondersteunen om deze vaardigheden breder in te zetten bij andere leerlingen in de klas. Perspectief nemen is hiermee een potentieel krachtig middel om leraren handvatten te geven om om te gaan met lastig gedrag in de klas en aan te sluiten bij de onderwijsbehoeften van leerlingen. BeGRP kan laagdrempelig worden ingezet om vroegtijdig in te spelen op gedrag van leerlingen en kan leraren mogelijk helpen om vanuit hun eigen kracht op een andere manier naar het gedrag van leerlingen te laten kijken
Als leraar kom je in de klas soms situaties tegen waarin je niet goed weet hoe je het beste met het gedrag van specifieke leerlingen om kan gaan. Vaak gaat het dan om leerlingen die zich druk, dwars, agressief of juist angstig gedragen. Door tijdsdruk, stress en emoties is het op dat moment lastig om snel te zien wat de leerling precies wilde of hoe de leerling zich voelde. Hierdoor baseer je je handelen op het beeld wat je van deze leerling hebt, maar wat niet per se klopt in deze situatie. Dit beeld kan gekleurd zijn door je eerdere ervaringen met deze leerling, met andere leerlingen met vergelijkbaar gedrag, of wat je ouders of collega’s hebt horen zeggen over deze leerling. Enerzijds helpt het kijken door zo’n gekleurde bril om in deze situatie snel te kunnen reageren. Maar deze gekleurde bril kan je ook belemmeren in je eigen welbevinden en in je mogelijkheden om goed in te schatten wat de leerling nodig heeft. Het gevolg kan zijn dat je niet goed weet hoe je de leerling kan ondersteunen en je je handelingsverlegen voelt.
Wat hebben we gedaan?
Een middel dat kan helpen om op de behoeften van de leerling af te stemmen, dat wil zeggen
sensitief te handelen, is bewust het perspectief van leerlingen innemen. Perspectief nemen is het achterhalen van de gedachtes en gevoelens van de leerling. Dit lijkt een automatische handeling, maar toch gaat dit niet vanzelf wanneer je les aan het geven bent. En wanneer we snel moeten reageren, gestrest zijn of moe zijn gaat dit nog moeizamer. Perspectief nemen vraagt tijd, ruimte en moeite. Om leraren hierin te ondersteunen is in dit project samen met leraren, schoolpsychologen en andere onderwijsprofessionals, BeGRP ontwikkeld (Bekwaam in Gedrag: Responsief door Perspectief). BeGRP is een hulpmiddel dat ondersteuning biedt bij het innemen van het perspectief van de leerling. Leraren doorlopen zonder training en op een moment dat hen uitkomt in een intervisiecontext met een collega zes verschillende stappen. Hierbij deel je een recente lastige situatie met betrekking tot een specifieke leerling. Je collega stelt middels BeGRP nieuwsgierige vragen die het perspectief nemen ondersteunen en de situatie vanuit verschillende kanten belichten. Hierdoor ontwikkel je nieuwe verklaringen voor het gedrag van de leerling en ideeën voor de ondersteuning daarvan.
Werkt het?
Doel van dit project was om 1) te toetsen in hoeverre BeGRP leraren inderdaad helpt om beter het perspectief van leerlingen in te kunnen nemen, en 2) in hoeverre dit bijdraagt aan meer sensitief handelen en 3) een grotere competentiebeleving van leraren. Daarvoor hebben 75 leraren en leraren in opleiding BeGRP gebruikt en vragenlijsten ingevuld.
Resultaten van dit project laten eerste aanwijzingen zien dat BeGRP leraren helpt om zich beter te verplaatsen in de leerling en de competentiebeleving van leraren vergroot. Ook lijkt BeGRP leraren te ondersteunen om deze vaardigheden breder in te zetten bij andere leerlingen in de klas. Perspectief nemen is hiermee een potentieel krachtig middel om leraren handvatten te geven om om te gaan met lastig gedrag in de klas en aan te sluiten bij de onderwijsbehoeften van leerlingen. BeGRP kan laagdrempelig worden ingezet om vroegtijdig in te spelen op gedrag van leerlingen en kan leraren mogelijk helpen om vanuit hun eigen kracht op een andere manier naar het gedrag van leerlingen te laten kijken
| Translated title of the contribution | Endreport NRO: Perspective taking in behavioral problems: How perspective taking by teachers contributes to sensitive teaching strategies and increased self efficacy regarding students with behavioral problems |
|---|---|
| Original language | Dutch |
| Publication status | Published - 12 Apr 2024 |
Funding
NRO 40.5.0630.105