Mooie plaatjes maken nog geen goede ­participatie: Een ontwerpend onderzoek naar de strategische afstemming van de digitale tweeling voor burgerparticipatie

Steeds meer overheden maken gebruik van een ‘digitale tweeling’ (DT), een geavanceerde digitale 3D-representatie van de fysieke werkelijkheid. Met de vele modellerende, visuele en interactieve mogelijkheden zou de DT burgerparticipatie kunnen ondersteunen. Daarmee kan de DT een bijdrage leveren aan ‘smarticipatie’. De vraag is echter hoe de DT van waarde kan zijn voor burgerparticipatie. Daarvoor is allereerst strategische afstemming van de DT op de interne en externe omgeving nodig. In dit artikel beantwoorden we deze vraag aan de hand van ontwerpend onderzoek naar de DT van de gemeente Almere. Op basis van de design science-methodologie bestuderen we de inzet van de DT voor burgerparticipatie in een proces van twee interventies en valideren we ons ontwerp. We beargumenteren dat het aannemen van een gastvrije houding essentieel is voor het vormgeven van dubbele afstemming om de DT passend in te zetten binnen een burgerparticipatieproces. Ons onderzoek draagt bij aan de bestuurswetenschappelijke literatuur over de strategische afstemming van digitale technologieën op organisatieprocessen en -contexten. Op basis van dit onderzoek formuleren we concrete aanbevelingen aan overheden die de DT (willen) gebruiken om burgerparticipatie te versterken.

Relevante punten voor de praktijk zijn dat (a) technologie, organisatie en gebruiker strategisch op elkaar afgestemd moeten worden om de DT van waarde te laten zijn voor burgerparticipatie; (b) deze afstemming wordt onderverdeeld in interne en externe (dubbele) afstemming tussen gemeentelijke afdelingen en gemeente en ­burgers; (c) het aannemen van een gastvrije houding helpt bij het omgaan met ­onduidelijkheden en verdenkingen bij technologieën en ervoor zorgt dat het afstemmingsproces beter verloopt.