Niet-bancaire kredietverlening: Een blik in de black box

Dit rapport gaat dieper in op de markt voor niet-bancaire zakelijke kredietverlening. We richten ons hierbij specifiek op de markt voor online directe kredietverlening (direct lending) aan zzp’ers en mkb’ers voor kleine leningen en korte looptijden. In dit onderzoek zal zowel de vraag- als aanbodkant van deze markt worden belicht. Aan de aanbodkant zal worden onderzocht hoe de online kredietverstrekkers die actief zijn op de Nederlandse markt te werk gaan. Hierbij zal onder andere worden gekeken naar de gehanteerde kredietkosten, de informatievoorziening en de achtergrond-controles die worden uitgevoerd. Aan de vraagkant zal worden onderzocht hoe groot de kennis van en behoefte aan niet-bancaire kredieten is. Bij het verzamelen van de data is van meerdere methodes gebruikt gemaakt, waaronder mystery shopping, webresearch en een enquête met zzp'ers en mkb'ers.

Uit ons onderzoek blijkt dat kredietverstrekkers jaarlijkse kostenpercentages rekenen van 8% tot 421%, afhankelijk van het kredietbedrag en de looptijd. Daarnaast merken we op dat de relevante kostenfactoren vaak lastig zijn af te leiden van de webpagina’s van de kredietverstrekkers en in bijna alle gevallen is gedetailleerde informatie aangaande de kredietvoorwaarden pas beschikbaar na het verstrekken van bedrijfsinformatie. Hoewel vrijwel alle online kredietverstrekkers hun aanvraag-procedure als een eenvoudig, snel proces beschrijven blijken er grote verschillen te bestaan wat betreft de achtergrondcontroles; sommige kredietverstrekkers vragen om relatief veel documentatie, waaronder bankafschriften, IB-aangifte of jaaroverzichten, terwijl andere kredietverstrekkers alleen naar recente bankafschriften lijken te vragen. Dat achtergrondchecks worden toegepast blijkt verder ook uit het feit dat veel van de kredietaanvragen van onze mystery shoppers zijn afgewezen. Wat betreft de vraagkant van de markt toont onze enquête aan dat ongeveer 7% van de deelnemers aan onze enquête, voornamelijk mkb'ers, een lening aanvroeg bij (minimaal) één van de online krediet-verstrekkers. Verder vroeg 12% van de deelnemers elders een krediet aan, voornamelijk in de vorm van een reguliere banklening.

Ten slotte zien we dat COVID19 een substantiële impact heeft gehad op de niet-bancaire markt voor kredietverlening: enerzijds zijn kredietverstrekkers terughoudender geworden bij het verstrekken van kredieten, anderzijds zijn er nieuwe kredietvormen bijgekomen waar de overheid garant staat voor een deel van de financiering. Onze resultaten kunnen daarom deels vertekend zijn door de recente ontwikkelingen omtrent COVID19.