Regels en macht: Rechtvaardigheid in het gemeentelijk re-integratiebeleid

In deze bijdrage pas ik het neo-republikeinse rechtvaardigheidsconcept toe op de gemeentelijke uitvoering van de Participatiewet. Onderzoek naar bijstandsrelaties vanuit het perspectief van de neo-republikeinse theorie is interessant omdat bijstandsgerechtigden geen mogelijkheid hebben om te ontsnappen uit de relatie die ze hebben met overheidsvertegenwoordigers, zoals casemanagers. Bijstandsgerechtigden zijn voor hun levensonderhoud immers aangewezen op een uitkering. Deze afhankelijkheid maakt hen kwetsbaar voor onderwerping aan arbitraire macht, of simpel gezegd, willekeur en machtsmisbruik. Dit zal met name het geval zijn wanneer de casemanager over grote discretionaire beslisruimte beschikt, en dat is het geval bij de uitvoering van de re-integratieverplichting. Ik ga in dit hoofdstuk na in hoeverre de relaties tussen sociale dienstmedewerkers en bijstandsgerechtigden worden gereguleerd door regels die discretionaire machtsuitoefening beperken en de inspraak van bijstandsgerechtigden vergroten. Ik doe dit aan de hand van eigen onderzoek naar de gemeentelijke uitvoering van werkstages voor bijstandsgerechtigden